Contact: Wat doe je als het spannend wordt?

28 augustus 2014

Elly Voorend

Wat zeg je nadat je ‘hallo’ hebt gezegd? Of nadat je ruzie hebt gehad? Een onhandig zoeken naar woorden, een gespannen stilte die ontstaat. Je zult niet de eerste zijn die er moeite mee heeft. Sommigen geven er een draai aan, anderen weten zich geen raad.

Waarom is contact soms zo lastig?

Het vraagt moed om jezelf te laten zien, want het is risicovol. Het ervaren van contact is een menselijk verlangen en tegelijkertijd teer en kwetsbaar. Het raakt onze kwetsbaarheid van toen we als kind afhankelijk waren van onze ouders. Hun afwijzing of omhelzing was bepalend voor ons gevoel te mogen bestaan, gezien te worden, geliefd te zijn. Onze diepste angst is er niet bij te horen en niet van waarde te zijn. Daarom gaat contact vaak gepaard met angst voor afwijzing. Ook oppervlakkig contact kan ongewild en onbewust deze angsten raken. De reden waarom veel mensen door anderen aardig gevonden willen worden. En contact is precair: één misvatting of verkeerde interpretatie en het kan zomaar gebeurd zijn. Daarom stellen sommigen zich terughoudend op of vermijden liever helemaal intiem contact om een gevoel van autonomie te behouden.
Alles is afhankelijk van de veiligheid die we al dan niet voelden in de relatie met onze ouders. Wie zich veilig voelde, gaat er eerder van uit dat de ander hem/haar waardevol vindt en voelt zich sneller op z’n gemak. Wie dat niet kent is eerder wantrouwig en zal de kat uit de boom kijken.

Wat is écht contact?

Wat zeg je nadat je ‘hallo’ hebt gezegd wordt overbrugbaar wanneer we niet naarstig op zoek gaan naar ‘iets’ te moeten doen, maar stil durven zijn. En in die stilte onszelf openen voor de ander. Het klinkt eenvoudig, maar dat is het niet. Dit vraagt training en oefening. Voor écht contact is stilte nodig voorbij het geraas van onze gedachten en invullingen. Datingsites en sociale media kunnen je in ‘contact’ brengen, maar om echt verbinding te maken is meer nodig. Ook praten hoeft nog geen echt contact te zijn. We kunnen onze tijd verdrijven met verhalen vertellen, het uitwisselen van nieuwtjes of het praten over anderen. We ervaren pas werkelijk contact wanneer we elkaar vanuit gelijkwaardigheid ontmoeten en nieuwsgierig zijn naar de ander. Wanneer beiden zich gezien en geaccepteerd voelen. Er is sprake van echt contact als we aandachtig zijn, onze kwetsbaarheid laten zien en ons openstellen voor de reacties van de ander. Zonder oordeel of vooraf opgelegde censuur. Wanneer we zonder opsmuk of terughoudendheid vertellen wat we diep van binnen voelen, onze angsten en onhebbelijkheden kenbaar maken. Dwars door alle lagen van ons ego heen en voorbij onze trots. Het ervaren van werkelijk contact gaat buiten ons bewustzijn om en ervaren we in ons lijf. Daarom zeggen we soms ‘het voelt niet goed’, zonder aan dat gevoel direct woorden te kunnen geven. Werkelijk contact gaat voorbij woorden, het gaat om je ‘aangeraakt’ voelen.

Strategieën

Omdat contact en de onzekere momenten daarin spannend kunnen zijn, hebben veel
mensen strategieën ontwikkeld om hiermee om te gaan. Lastige onderwerpen vermijden in de hoop dat ze vanzelf overgaan, lachen terwijl we van binnen huilen, overdreven aardig of juist gereserveerd zijn, de ander hoogachten of minachten, doen in plaats van voelen, rationaliseren in plaats van ervaren.

Contact na ruzie

Na een verwijt of conflict nieuwsgierig zijn naar het verhaal van de ander is niet wat we van nature doen. Het kan ons confronteren met onszelf, met ons falen, met wie we werkelijk zijn. Het kan ons zelfbeeld verbrokkelen. Het is makkelijker om met de vinger naar de ander te wijzen dan onze angsten aan te kijken. Durven toegeven dat je fouten maakt, dat je het niet zo handig hebt aangepakt of vertellen wat je behoefte is, in plaats van de ander boosaardig aan te blijven kijken, opent de weg.

Tot slot

Het mooie is dat we door de generaties heen leren. We zijn al veel verder dan onze ouders en grootouders. Honderd jaar geleden was er wel Freud maar nog geen ‘kracht van kwetsbaarheid’. Er valt nog veel te leren en alles staat of valt met de wéns om te leren. Contact maken is oefenen, stap voor stap:

‘Een mier in beweging doet meer dan
een sluimerende os.’ (Lao Tzu)