Functionele model van egotoestanden
Soms reageren we vanuit een automatische reflex, maar wist je dat je op 5 verschillende manieren kunt reageren? We kunnen begrenzend, zorgzaam, je gevoelens benoemend, afwachtend of met humor reageren. In de Transactionele Analyse zeggen we dan dat je vanuit verschillende egotoestanden kan reageren. Omdat deze reacties vanbuiten waarneembaar zijn wordt dit het functionele model van egotoestanden genoemd.
Het functionele model van egotoestanden beschrijft het gebruik van egotoestanden in relatie tot anderen. Dit is voor anderen waarneembaar. Onderscheid wordt gemaakt in:
Structurerende Ouder (SO)
Gedrag vanuit de Structurerende Ouder is bijvoorbeeld kritisch, begrenzend, corrigerend of aanklagend.
Voedende Ouder (VO)
Gedrag vanuit de Voedende Ouder is bijvoorbeeld zorgzaam, helpend, steunend of betuttelend.
Volwassene (V)
Gedrag vanuit de Volwassene egotoestand is bijvoorbeeld informatie geven of gedachten en gevoelens uitdrukken in het hier en nu.
Vrije Kind (VK)
Gedrag vanuit het Vrije Kind is bijvoorbeeld spontaan, creatief, spelend, plagend of impulsief.
Aangepast Kind (AK)
Gedrag vanuit het Aangepaste Kind is bijvoorbeeld aanpassen aan de ander, verlegen, terugtrekken, mokken, aanklagen, rebels of overaanpassen.
Structurele model van egotoestanden (1e orde)
Egotoestanden zijn vanbuiten waarneembaar, maar ook van binnen ervaarbaar. Wat van binnen wordt ervaren wordt beschreven met het structurele model van egotoestanden. Dit model beschrijft de inhoud, wat de persoon van binnen ervaart. Dit is niet altijd voor anderen waarneembaar.
Ouder-egotoestand (O)
De Ouder egotoestand bevat onze gedachten, gevoelens en gedragingen die we hebben overgenomen van onze ouderfiguren
Volwassene-egotoestand (V)
De Volwassene-egotoestand bevat onze gedachten, gevoelens en gedragingen die een directe reactie zijn op het hier en nu.
Kind-egotoestand (K)
De Kind-egotoestand bevat onze gedachten, gevoelens en gedragingen die we herhalen uit de tijd dat we zelf nog kind waren.
Zo kunnen we bijvoorbeeld vanbinnen in Kind zitten en angstig zijn om de controle te verliezen en vanbuiten dominant gedrag laten zien. Je zit dan vanbinnen in Kind en vanbuiten reageeer je vanuit je Structurerende Ouder.
Structurele model van egotoestanden (2e orde)
Het structurele model van egotoestanden kan ook nog verfijnder worden beschreven met het structurele model van de 2e orde. Hierin zijn Ouder en Kind verder onderverdeeld zoals onderstaand beschreven. Om onderscheid te maken in het niveau van de egotoestand is hier een cijfer aan toegevoegd. De Ouder-, Volwassene- en Kindegotoestand uit het structurerele model van de eerste orde worden dan aangeduid met O2, V2 en K2.
Ouder-egotoestand (O2)
O2 is onderverdeeld in O3, V3, K3. Dit zijn de overgenomen boodschappen van ouderfiguren
O3: bevat de boodschappen vanuit de Ouderegotoestand van ouderfiguren
V3: bevat de redenen van de ouderfiguren voor deze boodschappen
K3: onbewuste boodschappen vanuit de Kindegotoestand van de ouderfiguren
Volwassene-egotostand (V2)
V2 is niet onderverdeeld.
Kind-egotoestand (K2)
K2 is onderverdeeld in:
O1: Magische Ouder
V1: Kleine professor
K1: Somatisch kind
