Psychologisch Spel

Kom je in communicatie met een ander wel eens in een lastig patroon terecht dat eindigt met rotgevoelens? In Transactionele Analyse noemen we dat een psychologisch Spel.

Berne definieerde een (psychologisch) Spel als een reeks van transacties met bijbedoelingen die leiden tot een voorspelbare negatieve uitkomst en eindigt met rotgevoelens voor beide partijen (Berne, 1964).

Een psychologisch Spel kan worden beschreven met de Spelformule of met de dramadriehoek.

Spelformule

Elk Spel kan worden beschreven met een formule, de Spel formule (Berne, 1972):
Lokaas + Zwakke plek = Reactie > Omslag > Verwarring > Uitbetaling

Dramadriehoek

In elk Spel speelt de dramadriehoek een rol (Karpman). De dramadriehoek kent drie rollen: Het Slachtoffer, de Redder en de Aanklager.

Het Slachtoffer ontkent zijn eigen verantwoordelijkheid, vraagt hulp, steun en aandacht voor dingen die hij eigenlijk zelf kan of moet doen.

De Redder stapt in de positie van degene die het ‘weet voor de ander’, het wel zal oplossen en de verantwoordelijkheid van de ander overneemt.

De Aanklager verwijt de ander dat hij het niet kan of de veroorzaker van de problemen is, in plaats van te kijken naar zijn eigen aandeel en ontkent daarmee zijn eigen verantwoordelijkheid.

De rol van de Omstander. Clarkson (1987) stelt dat de Omstanderrol de vierde rol in de dramadriehoek is. De Omstanders vormen in elk systeem de groep die, wanneer zij niet ingrijpen, het Spel inclusief alle negatieve gevolgen, mogelijk maken en gaande houden.